Kiskinwahamākēwin 5-Māyātan-Ispāyiwinā

Pīkiskwēwina: Mastaw Māyātan-Ispāyiwinā Minihkwewin Nipiy Ohci

Tasīhkātēwin: 60 Cipahikanis

Tawāwin Natawēyihtākwan: Piko Kiskinohamākewin

Wiyasiwātamowin: PowerPoint Presentation

Piwisikina Nitaweyihcikewina: Projector ēkwa computer,māyātani-ispāyiwinā mēkiwin

Itāpatisiwin: Kiskinohamākanak ta-natonamwak ōhi mastaw newoyak nipiy pimātisiwin āhkosiwina ka-ispayikik Kānata ēkwa mīna Kihci-Mōhkomānināhk. Ta-apacihtawak kiskēyihtamwoin ohci kayāhtē ka-ke-kiskinahamākowitwaw ta-māmiskōta ka-ispayik ēkwa kīhkīhtow ōhi kakwēcihkēmowina ohci ōma ka-ispayiniyik.

Kiskinohamākēw Kici: Piko kwayask ta-kiskeyihta kiskinohamākēw ōhi newo nipiy pimātan āhkosiwina ohci pāmwayēs presentation. Mēkiwin masinahikana ki-mēkiwaw ācimostakewin ēkwa mīna links ayiwak research kici.

Kiskinohtahmāhēkan/Peyakohtāwina:

  1. . Itisinamiwēk ācimostakewin masinahikana ohci ōhi newo āhkosiwina. Ōhi masinahikana elaborate ācimostakewina isi presentation.
  2. Metawe power pont presentation kahkiyaw kiskinohamāwakanek kici ke-ke-itotine isi presentation ahpo overheads. Astew mīna masinahikana tahto slide kici ta-māmiskōta atiht points. (40 cipahikanis)
  3. Iskwēyānihk slide ōma kici kakwēcihkēmowina-naskomowin pāskinikan. Ōma pāskinikan kici pikiskwewin ēkwa māmawi pīkiskwēwina kici. (20 cipahikanis)

Oyakihcikewina: Kakāyawisīwin nakacihtāwin ēkwa mīna manācihtawin kici ayisiyiniw ka-pīkiskwēt. Naskomowina ka-mēkitwaw ēkwa points ka-māmiskōtahkwaw ta-ke-āpatan oyakihcikewina kici.

Ohtācihowin: Ōhi power point presentation ke-ke-miskēnta-āpahcihtayin ōma māyātan-ispāyiwinā Study links. Ōta ka-ke miskēn:

  • Milwaukee Case
  • New Orleans Case Study
  • North Battleford Case Study
  • Walkerton Case Study

Āniski Isīhcikēwin: Kispin ke-kaskihtan, otina nipīs sākahikanisis ohci ahpo wihpikahikana ēkwa mīna kasketew kaskitēw wāsaskotēnikan (science department ohci), ta-wapahtaman nipiy mahti ē-wāsaskotēk, kispin tapwe wāsaskotēw ēkosi ē-ayastēwa biological contaminants. Miyo Minihkwewin Nipiy Foundation ayāwak kotaka kiskinwahamākēwina pimipayihtāwin ka-kiskinwahamākan asici ōma kiskinwahamākēwin.Pahkikawin Nipiy Pimipayihtāwin wā-wapahtamwak maskihkiya contaminants ka-miskikātēk ōma nipiyi;ōma pimipayihtāwin āpatan science kiskinahamātowikamik kici. Pimiciwam Nipiy Pimipayihtāwin explores itāpacihtawin nipiy ēkwa taniti pē-ohcipayin; ōma pimipayihtāwin āpatan Social studies ēkwa math collaboration. Ahcahkowin Nipy Pimipayihtāwin itapiwin First Nations kīhkātēyihtākwan ohci nipiy piskihteyihtam, ēkwa mīna ē-ta-patan Nēhiyaw studies ahpo Social studies nipiy miyo-nipiy pimipayi explores iyinito itamahcihowin piskihteyihtam wasakam nipiy minihkwewin Kānata ēkwa papāmi askiy ēkwa atoskewin itamahcihowin, science ēkwa Social studies collaboration.Ta-pakitinikāsow ayiwāk ācimostakewin ōho ohci ēkwa mīna kotaka educational isīhcikēwina. Kiyokē ōta Miyo Minihkwewin Nipiy Foundation www.safewater.org

Sources ēkwa Related Links:

Cost-Benefit Analysis: Treat the Illness or Treat the Water?- A SDWF masinahikan

Milwaukee Māyātan Ispāyiwinā

Milwaukee wīpac 1990’s ki-wīkiwak 1.61 māwaci-kihci mitātahtomitanaw ayisiyiniwak.O-nipiymiwaw ohtinamwak nīsw-āyihk ohci miyo tōtāmowin nipiy kamikwa maka pēyak piko kamik ōma (Howard Avenue Water Treatment Plant) māyātan ispāyin Cryptosporidium asici.

Milwaukee ohtisiwak nipiy Lake Michigan ohci.Nistam māyātan ispāyiwin miskikātēw ōma wēpinikan ka-ocihcipayin sāpo kamik filtration system.Tānitē ohci ōma wēpinikan ka-ocihcipayik namōya kiskēyihtākwan māka ahpō ētikwē sāpopayin kistikēwina ahpo asahkēwin lot.

Mēkwāc tānispi wēpinikewin sāpopayin system, turbidity levels mayīpayin.Namōya kīkway kōtatē tōtamwak ta-miyo tōtahkwaw turbidity levels.Ohci,Niski-Pīsim 23 isko Ayīki-Pīsim, māmawi āyēnānēwosāp kīsikāw,Cryptosporidium oocysts tipēyimisowak ta-māyihtātwaw nipiy.

Ēkōma mayīpayiwin ka-ispāyik,403,000 ayisiniwak nipiwak.Kipahikātēw kamik ēkosi mwēstasis ōma ka-ispayik.

Itakihtēwin ōma ka-māyipayik, ka-māmawōkihta ōki Centres for Disease Control ēkwa Prevention ayā $96.2: māwaci-kihci mitātahtomitanaw $31.7 maskihkīwin itakisowin ēkwa $64.6 māwaci-kihci mitātahtomitanaw.

New Orleans Māyātan Ispāyiwinā:

Kihci-Ōtēnaw ōma New Orleans, Louisiana ayā pēyak kitimākipayin Hurricane Kstrina ohci Ohpahowi-pīsim 2005.Tatahkamikisi ōtēnaw kē-iskipēwak ayis levees manācihtawin namōya āpatan. Iskipēwin ōma sēmāk sākaskinēpayin nipiy asici ēkwa mīna kēkāc kahkiyaw ē-māyihtātwaw nipiy māyātan ispāyiwina.Fuel, maskihkiy ēkwa biological osīhcikēwina mamawi ispayin ta-osīhtat atiht ayisiyiniwak ka-isiyihkātahkwaw “toxic mīcimāpoy”.

Āta maskihkiya ēkwa fuels osihtawak maci nipiy ta-pimohtēyin sāpo, māka biological māyātan ispāyiwin osihtaw maci nipiy ta-minihkwe. Tānispihk levees poni-apatan, wēpinikewin miyo tōtāmowin kamik iskipēw ēkwa pakitinam wēpinikewan cawāsihk.

E-coli levels nipiyih ayā tipahikēw 45,000 tahtwaw miy-ōtinēwin ta-pakāsimo sākahikan ahpo sākahikanisis.Tāspwaw,pēyak scientist wāpahtēhēw isi extent ohci māyātan ispāyiwin ē-micimina sākahikanisis ohci nipiy isko kaskitēwi wāsaskotēw ayis biological māyatan ispāyiwina astew nipiy.Kāwi itotam ōma asici iskipēwin cawāsihk New Orleans ohci fluorescent osāwi ispayin nipiy.

Tānitahtw ayā ayisiyiniwak ka-āhkositwaw minihkwewin nipiy ohci namōya kiskēyihtakwan.Maka tāpiskōc kihci-mitātahtomitanaw. Niyānan ayisiyiniwak nipiwak.Itihtakwan mīna mihcēt nipiwak ayisiyiniwak maka namōya ē-kiskitahkwan tānitahtw.

Sources:

https://archive.epa.gov/katrina/web/html/ 

http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,1102029,00.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Effect_of_Hurricane_Katrina_on_New_Orl eans

Nōtinitowi-Sīpīhk Māyātan Ispāyininā:

Apisci ōcēnās Nōtinitowi-Sīpīhk, Kisiskāciwan ki-wīkiwak 14,000 ayisiyiniwak.Nipiy ohcipayin Kisiskāciwani-Sīpiy ohci.Waskic nipiy manācihtā ohcitaw waskic miyo tōtāmin nipiy ohci ēkwa mīna chlorinated, flocculated ēkwa mīna mino payiw Niski-Pīsim 2001, sōhkatiwin tāwiskam waskic nipiy manācihtāwin ke-sīkohkinēw ēkwa kahkiyaw sludge otinamwak capasīs ohci ta-ke-nitawāpēnikētwaw kici ta-kanācihta ēkwa mīna ta-nānapācihtā kiskipayiwin ka-ke-ispayik ōma mohcihk asinīwipayihcikan.Ōma nitawāpēnikētwawin ta-ke-itotahkwaw Mikisiwi-Pīsim, kawiya sīkwan pīko payiwin ēkwa pimiciwan kawiya ta-māyi-tōta ōma system.

Ōma nitawāpēnīketwawin kisēyihtāwak pōn-āpihtā-kīsikāw Niski-Pīsim 20,2001. Ōtipiskāw otatoskēw nakatamawaw kiskinwahamākēwin tanisi isi nipiy ta-wēpinikātēk isko turbidity levels āstamēhk 5 NTU ēkwa mīna chlorine residuel level isko 2.0 mosci chlorine.Pimitisaham ōhi kiskinwahamākewina ēkwa ēkospi turbidity level 2.29 ēkwa mosci chlorine 2.15 otatoskēw awa sīkinam nipiy wāsē mōnahipān (ōma nipiy apatan ōcēnās kici).

Māka,namōya kīkwāy mīno payiw sōhkana kēhciwāk.Otatoskēwak kocītāwak nanātohk maskihkiya māka namōya kīkwāy āpatan.Turbidity levels nanātohk ispayiw ēkwa mīna pawātahikana natawēyihtākwan ta-kisīpēkinikātēk wāh-wīpac māka ōma nipiy namōya ke-wēpinikātēw.Otipēyihcikēw wīhtamawaw ohci nōhtēpayiwin ēkwa mīnopayiwin ēkwa mīna cīhkēyimow ta-otinikātēk bentonite ta-apacihta kici ta-mīnopayik.Āta asici ōma oski maskihkiya,mīnopayiwin namōya ispayin pātos Ohpahowi-Pīsim 24,2001.Turbidity levels ēkospi ōma pāsci 0.5 kici 9 kīsikāw ēkwa pāsci 0.3 kici 13 kīsikāw.Mawaci turbidity level piko 0.3 NTU. Ohci Niski-Pīsim 20 isko Ayīki-Pīsim 24 ayisiyiniwak Nōtinitowi Sīpīhk ohci minihkwewak nipiy, namōya kiskēyihtamwak ē-māyātaniyik nipiy.Nistam ayisiyiniwak ka-āhkositwaw kēhtēayak ēkwa awāsisak kahkiyaw pēyakwan isāyāwak tāpiskohc ōma nōhtē pwākomowin, pwākomowin ēkwa mīna sāposowin.Pasci 7,000 ayisiyiniwak āhkosiwak. Kika kahkiyaw ōki ayisiyiniwak wīkiwak Nōtinitowi Sīpīhk māka nipiy ayis mayatan pāsci Kihci Kīsikāw aywēpiwin, ayisiyiniwak namōya ōma ōcēnās osici mīna āhkosewak.Namōya kīkway pōni-pimātisiwin āta wiya osici ōma mayipayiwin.Māmawapiwin ayawak ēkwa kihci mayipayiwin miskamwak ōma Cryptosporidium.

Ōcēnās ōma Nōtinitowi Sīpīhk contested ayanwehtamwak ōma ka-ispayik nipiy namōya itehtamwak ayis atiht ayisiyiniwak ke-āhkosewak pāmwayēs Niski-Pīsim20.Māka wiyasiwēwak ōma tāpwē nipiy ohci ka-āhkosetwaw ēkwa mīna wiyasiwatāmwak ta-osīhtawak oski ta-miyo-tōtamin nipiy pamīstākēwin pāmwayēs 2003.Ōcēnās mīna ta-masinaha miyo minihkwewin nipiy weyasiwēwin. Kā-piskihtahastāhk mīna ayā standardize ō-nipiy miyo totamowin kiskinohtahiwewin kahkiyaw kici Ecoregions.

Atiht ayisiyiniwak namōya tēpēyihtamwak ōma itōcikan ēkwa mīna launched wiyasiwēwin wīhtamwak Nōtinitowi-Sīpīhk ēkwa mīna Okimānak wiya ka-itotah ōma ka-māyāta ispāyiwinā. Ōma wiyasiwēwin mīnopayin namōya wiyasiwēwikamiko ēkwa 700 claimants ohtisiwak $3.2 māwaci-kihci mitātahtomitanaw kici māhpinēwin ēkwa wīsakāhpinēwin, wanih kaskihcikewin, mēstinikewin ēkwa mīna wanihcihkewina.

Source:

Walkerton Māyātan Ispāyiwinā

Apisci ōcēnās Walkerton itastēw tēhci Saugeen Sīpiy ēkwa pahki ōma Municipality Brockton ohci kīko ayaw yahkīmowin atāmihk 10,000 ayisiyiniwak minihkwewin nipiy kici ōcēnās Walkerton ohtinamwak nanātohk mōnahipāna itastēwa papāmi ōcēnās.Nipiy miyo itōtamwak tahto mōnahipāna pāmwayēs ispayik Walkerton Public Utilities Commision (PUC) ēkwa mīna ēkota ohci ispayin tahto wāskahikana.

Sākipakāwi-Pīsim 2000,nipiy pimātan itāspinewin mayi payiwin ispayin Walkerton, Ontario. Pāsci 2,300 ayisiyiniwak āhkosiwak ēkwa tēpakohp poni-pimātisiwak ohci ōma E.coli 0157:H7 ēkwa mīna Campylobacter jejuni māyātan ispāyiwina minihkwewin ō-nipiy miwaw ohci.Wiyasiwētamowin ayawak ta-kakwe kisikihtahkwaw tanisi isi nipiy ē-misiwanāta ēkwa mīna mahti kīspin ē-ke-wiyasiwatahkwaw ōki ka-pīminahkwaw ōma miyo totamowin nipiy kici.

Ōma wiyasiwēwin itwewak mōnahipān 5 ohci ka-māyipayik nipiy.Pāhkwāsin ōma mōnahipān ēkwa cīki mostos kistikēwina.Mistahi ke-kimiwan (pāsci 100 mm) ka-ispayik pāmwayēs mayi payiwin ohci ēkwa mīna meyi ke-kapatēyāhokon ōta mōnahipāna.

Ta-ke-wāpahcikātēk tahto kīsikāw ēkwa mīna pahki nipiy ta-ke-otinahkwaw ta-wāpahtahkwaw nipis mosci chlorine system ohci. Māka ēsa iyini-nahtā namōya ē-wāpahtahkwaw nipiy ēkwa mīna oshitawak mosci chlorine system ohci.Ēkwa mīna wiyasiwēwin miskamwak pahki nipiy ka-itisahakwaw analytical lab namōya itohtatawak ohci nisto pitos ayi ēkōma ta-ke-itohtatawak pahki nipiy ohci PUC.

Nistam ka-āhkositwaw oki awāsisak ēkwa kēhtē-ayak.Ahpo mīna onīkihikomawak ke-pīkiskwētwaw wīhtamwawak nipiy ē-miyosin.Ayēnānēw kīsikāw aspin ōma meyi kapatēyāhokan mōnahopāna,otipēyihcikēw,Stan koebel,oyasiwēw ta-sēpēkāpatinahkwaw system asici mistahi chlorine.Ayēnānēw kīsikāw kici ōki ayisiyiniwak Walkerton ohci minihkwewak maci nipiy namōya ē-kiskihtahkwaw ēkwa PUC otipēyihcikēwke-kiskihtam.Osowin nipiy wīhtamwawak ta-itotahkwaw kēkā-mitātaht kīsikāw aspin ka-mayipayik nipiy maka namōya kahkiyaw ayisiyiniwak kiskihtamwak mīna kēyāpic minihkwewak nipiy namōya ē-osowmak.

Ayamihēwiyiniw Environmentd office ohci māci natonikēwin nanatonam maka namōya mistahi ācimostakewin ke-miskam isko tēpakohp ayisiyiniwak pōni-pimātisiwak.

Wiyasiwēwin ōma atāmēyihtākosiwak Stan Koebel ēkwa otatoskēw Frank Koebel.Ontario Okimāwiwin mīna ke-atāmēyihtākosiwak kawiya standardized nipiy nitawēyihcikēwin ka-ayatwaw.Wiyasiwēwin itwewak nipiy manācihtwawin, nakayāhēwin mīna certification pimipayihtwāwin kici, kwayask otipēyihcikēwin nīmōpēwin ēkwa mīna ayiwak nihtā kwayask itotahkwaw.Ohci ōma wiyasiwēwin,Stan Koebel ēkwa Frank Koebel ke-wiyasiwātawak Criminal Code Kānata ohci.Stan Koebel kipahikāso pēyak askiy kici, maka wīpac pakitinikāso ēkwa Frank Koebel wiyasiwātaw isko 9 pīsim wīkiwin piko ta-ayat kici.

Sources:

 

Follow us