Kiskinwahamākēwin 5-9 (itamahcīhowin, science ēkwa social studies)
Kiskinwahamākēwin 10-12 (itamahcīhowin, science ēkwa social studies)
Pīkiskwēwina: Itāspinēwin-misiwanā-cisīmakan microbe’s nipiyeh.
Tasīhkātēwin: 60 cipahikanis
Tawin Natawēyihtākwan: Piko kiskinohamākēwin
Wiyasiwātamowin: Kiskinohamātowin mētawēwin, jigsaw, miyo-wīcēhtowin ēkwa poster osihtawin.
Piwisikana Nitaweyihcikewina:
- masinahikana
- kakwēcihkēmowin masinahikana
- namōya ē-masinahikatēk masinahikēwina
- poster piwisikina
- 5 pitos itasināsowak cīstahikanis
- Misi askiy naspisihcikan
Itāpatisiwin: Kiskinohamāwakanak kita kino wapahtamwak niyānan mawahci itāspinēwina ka-ke-kāhcitinīn ohci nipiy ēkwa mīna ta-nakacihtāwak āsōnē ohci ōma itāspinēwin. Tahto kiskinohamātowin ta-ayāwak ācimostakewin ta-ayamihtāwak ēkwa kakwēcihkēmowina ta-naskomitowak.Pōni kiskinohamākosiwak ohci ōma itāspinēwin,tahto māmawihito kiskinohamawākanak ta-wāpahtahēwew kahkiyaw wīci kiskinohamawākanak asici ēkosi isi kahkiyaw kiskinowāpahtamwak ōma itāspinēwin ohci.Mīna ōki māmawihito ta-osihtawak poster ta-akotēk kiskinwahamātowikamiko ohci ōms āsōnē itāspinēwin.
Kiskinohamākēw Kici: Anima masinahikan kici kahkiyaw ōhi niyānan tahto contamination (Campylobacter, Cryptosporidium, E.Coli, Hepatitis A ēkwa Shigella) Ka-ke astēw ōta Miyo Minihkwewin Nipiy Foundation website (www.safewater.org) ahpo ta-pimitisahamin links.Niso tahtwayi astēwa kici tahto itāspinēwina.
Capasīsayi ēkwa tāwāyihk kiskinohamākēwin ta-āpacihtāwak wēhcasin tahtwayi ōhi anima masinahikana, kīko āstamēhk detailed māka kēyapīc astēw pēyakwan ācimostakewin.Ohci nipiy miyo kanawāpamikowisiwin kakwēcihkēmowina, kiskinohamākēw ta-ayamihtāw tahtayi ōhi itāspinēwina ayis ayiwak ācimostakewin astēw nipit ohci ta-miyo kanawāpamihtamēk.
Kiskinohtahmāhēkan/Peyakohtāwina:
- Oyascikē kiskinohamākēwin nāh-niyānan kiskinohamātowin mētawēwin. Tahto mētawēwin ta-kī-astēwa ōhi nanātohk kīkwās:
- a. Ācimostakewin masinahikan (anima masinahikan itāspinēwin ohci).
- b. Diagram itāspinēwin ohci (virus ahpo bacteria), kanawāpamikowisiwin options,ēkwa askiy mēkiwin.
- c. Misi pīwipicakan construction masinahikan (posters kici).
- d. Itāsināsowinak, pasakwahikan, ēkwa mōswākana.
- Pāh-piskihcayā niyānan māmawihitowak ēkwa miyik tahto nāh-niyānan mētawēwina. Kiskinohamāwakanak pīhci māmawihito assign roles ayamihcikēwin, poster māwacīhtāwin, kiskinohamākewin presentation ēkwa mīna piko ē-tānima atoskēwin (5 cipahikanis).
- Tahto mētawēwina, kiskinohamawākanak piko naskoma ōhi kakwēcihkēmowina kispin wē-pīkiskwēwak itāspinēwin ohci ēkwa mīna sākaskinahtawak masinahikēwina ka-miskine ōhi capasīs ōta (15 cipahikanis).
- Kiskinohamawākanak māmawi-atoskēwak ta-osīhtāwak poster itāspinēwin ohci. Ōma poster piko takonam: (20 cipahikanis).
- a. anima ōma itāspinēwin ohci, tanisi iyisihkātek ōma bacteria ahpo virus ka-itōcikēmaka ēkwa kikway itowahk organisms ka-itōcikēmaka mīna.
- b. Symptoms ohci ōma itāspinēwin, ēkwa mīna tānimayikohk kinwēs ē-sīpinēwin, method of transmission (ipimihk piko kiskinohamākewin).
- c. Prevalence ōta askiy ēkwa mīna mastaw outbreaks (tahto ōhi itāspinēwina miskiktewa tahto askiy, Arctic ēkwa Antarctic asici piko namōya).
- d. Tanisi isi ta-otinikātēk nipiy supply ohci (ta-ke-apatan diagram process osici).
- e. Masinipayiwina itāspinēwina organism ohci, pimatisiwin kispin itapatan (ispimihk kiskinwahamākewin piko).
- Mayaw kīsihtāwak, kiskinohamawakānak ayawak 5 cipahikanis wiyawāw itāspinēwina ta-wapahtahewet.Wiyawāw ka-kī-nakacihtāwak ōma itāspinēwin osici ēkwa mīna kakwēcihkēmowina ta-naskomowak kotakak wīci-kiskinohamawākanak kīspin poster osīhtāwak kinwes, kīhtwām kīsikāw ta-pīkiskwātamwak. Pāmwayēs presentation, meyik namōya ē-masinahikatēk masinahikan ayis ta-kisākaskinahtawak.Kiskinohamawakānak niyakātōtamwak wiyawāw ohci ōhi masinahikana ohci presentation ahpo posters (20 cipahikanis).
- Misi askiy naspisihcikan, asta cīstahikanis tahto askiy ka-ayat ōma 5 itāspinēwina. Naspisihcikan kici ōma dramatic effect.Ta-wapahtamwak naspisihcikan akwanāhikatēw asici cīstahikanisa.
Oyakihcikewina: Namōya kīkwāy kihci-kanawāpahcikewin ōma kiskinohamākēwin, ēkosin isi kiskinohamawākanak atoskēwak māmawiayi ēkwa quality posters ohci kwayāci ka-osihtikatēk ta-ke-āpacihtāwak pēyakwan formative assessment. Ēkwa mīna kiskinohamawākanak ta-kanawāpamwawak ohci nahitōtamowin wiyāwaw ōma ohci ō-masinahikanwawa (piko iyikohk ē-pōnihtāwak, kwayask ācimostakewin) ēkwa mīna wiyāwaw naskomowina ōhi kakwēcihkēmowina osici itāspinēwina.
Ohtācihowin: Pimitisaha ōhi links kici anima masinahikana ta-āpacihtawak tahto ōhi learning centre. Namahtinihk ōma column takonam anima masinahikana nahiyikohk kici capasīsayi ēkwa tāwāyihk kiskinowahāmakewin, ēkwa mīna kihciniskēhk columns takonam ayiwak detailed anima masinahikana ispimihk kiskinowahāmakewin kici.
Campylobacter Detailed Camplylobacter
Cryptosporidium Detailed Cryptosporidium
Escherichia Detailed Escherichia
Hepatitis A Detailed Hepatitis A
Pimitsahikewin ōhi ohtācihowin ēkwa handouts miskikātēwa ōta capasīs
- Nipiy pimātan itāspinēwin namōya itasināstēw chart
- Nipiy pimātan itāspinēwin kīsistawak chart
- Sample poster (namōya pōnihtāwak chart); āpacihta kiskinohtahiwēwin kici)
- Capasīsayi/Tāwāyihk kakwēcihkēmowina
- Ispimihk kiskinowahāmakewin kakwēcihkēmowina
Āniski Isīhcikēwin: Miyo Minihkwewin Nipiy Foundation ayāwak kotaka kiskinwahamākēwina pimipayihtāwin ka-kiskinwahamākan asici ōma kiskinwahamākēwin.Pahkikawin Nipiy Pimipayihtāwin wā-wapahtamwak maskihkiya contaminants ka-miskikātēk ōma nipiyi; ōma pimipayihtāwin āpatan science kiskinahamātowikamik kici. Pimiciwam Nipiy Pimipayihtāwin explores itāpacihtawin nipiy ēkwa taniti pē-ohcipayin; ōma pimipayihtāwin āpatan Social studies ēkwa math collaboration. Ahcahkowin Nipy Pimipayihtāwin itapiwin First Nations kīhkātēyihtākwan ohci nipiy piskihteyihtam, ēkwa mīna ē-ta-patan Nēhiyaw studies ahpo Social studies nipiy miyo-nipiy pimipayi explores iyinito itamahcihowin piskihteyihtam wasakam nipiy minihkwewin Kānata ēkwa papāmi askiy ēkwa atoskewin itamahcihowin, science ēkwa Social studies collaboration.Ta-pakitinikāsow ayiwāk ācimostakewin ōho ohci ēkwa mīna kotaka educational isīhcikēwina. Kiyokē ōta Miyo Minihkwewin Nipiy Foundation
Sources ēkwa Related Links:
Algae - A SDWF masinahikan
Bacteria - A SDWF masinahikan
Coxsackie B - A SDWF masinahikan
Detailed Giardia - A SDWF masinahikan
Detailed Helicobacter pylori – A SDWF masinahikan
Detailed Legionella – A SDWF masinahikan
Disease Causing Micro-Organisms- A SDWF masinahikan
Pathogenic Microbes- A SDWF masinahikan
Protozoan Parasites- A SDWF masinakikan
Viruses – A SDWF masinahikan
Table 1: Nipiy Pimātan Itāspinēwin Namōya Itasināstēw
Table 2: Nipiy Pimātan Itāspinēwin Poni-Itasināhikatew
**Pisiskēyihtamowin ōma itāspinēwina (taho kīsikāw ) itotam ideal situation ayisiyinew ōma ka-miyoyat pāmwayēs ka-kahcitina ōma itāspinēwin.
Nipiy Pimātan Kakwēcihkēmowina (Capasīsayi Kiskinwahamākēwin ):
- Kīko itāspinēwina kīya researching?
- Kīkwāy itowahk organism itōcikēmakan ōma itāspinēwin?
- Kīkwāy ōhi symptoms itāspinēwin osici? Ta-ke-sisiwēpayin ayisiyiniw isko kotak ayisiyiniw? Tānimayikohk kinwēs symptoms ayāwak? Ka-ke-nanātawihtan?
- Taniti miskikātēw ōta askiy ōma itāspinēwin?
- Māmiskōta māwaci sōhkēpayin ta-nipi maka itāspinēwin?
Nipiy Pimātan Kakwēcihkēmowina (Ispimihk Kiskinwahamākēwin ):
- Kīko itāspinēwin kiya researching? Kīkwāy isiyihkātew scientific kici ōma itāspinēwin organism?
- Kīkwāy itowahk organism itōcikēmakan ohci ōma itāspinēwin?
- Itasinahikē organism ohci ēkwa ō-pimātisiwin.
- Kīkwāy ōhi symptoms itāspinēwin osici? Ta-ke-sisiwēpayin ayisiyinis ohci kotak ayisiyiniw? Ka-ke-nanātawihtan? Kispin namākīkwāy maskihkīwin, tanisi isi infected ayisiyiniw ta-itotah ta-āstē-ayāt?
- Tānitē miskikatew ōma itāspinēwin ōta askiy? Ispayin cī mastaw outbreaks ohci ōma itāspinēwin? Kispin āha, tānitē?
- Depict misakāmē tānitē ōma itāspinēwin ē-miskikatēk. Ōhi ki-naskomowina asta: manācihcikēwin misakāmē ōma ohci, yahkīmowin, pimācihisowina, kīko ahpo nipiy ohcipayin ēkwa mīna kotaka tōcikana ka-ispayikik ōcēnās ēkwa mīna nipiy source.
- Māmiskōta māwaci ē-sōhkēpayin nipiy miyo kanawāpamikowisiwin ta-nipahtāw ōma itāspinēwin.