Kiskinwahamākēwin 7-Nipiy ēkwa North America

Kiskinwahamākēwin 5-9 (itamahcīhowin, science ēkwa social studies)

Kiskinwahamākēwin 10-12 (itamahcīhowin, science ēkwa social studies)

Pīkiskwēwina: Nipiy policy Kānata asici mēmohci wāpahcikātēwin First Nations nipiy tāpasinahikēwin ohci.

Tasīhkātēwin: 60 Cipahikanis

Tawāwin Natawēyihtākwan: Piko Kiskinohamākēwin

Wiyasiwātamowin: Presentation, māmawi pīkiskwēwin

Piwisikina Nitaweyihcikewina: Computer ēkwa projector PowerPoint presentation kici.

Itāpatisiwin: Kiskinohamākanak ta-nisitohtamwak nipiy tipēyihcikātew okimānāhk level asici cikawāsis exceptions.Wiyawāw mīna ta-wāpahtamwak ayāwin ohci First Nations nipiy kwītawēyihcikātēwin nawac nēso ōhi ōcēnāsa (Onihcikiskwapiwinihk, AB ēkwa Kashechewan, ON).

Kiskinohamākew Kici: Kīsihtawin ōma kiskinwahamākewin kici kiskinohamākanak ta-mōyēyihtakwaw ayāwin minihkwewin nipiy Kānata ohci, ēkwa wāwīs First Nations askīhkāna. Ōhi mēmohci ēkwa wīci links, capasīs ōta, pīsākwan kihci ācimostakewin ohci nipiy First Nations ōcēnāsa ohci ēkwa Onihcikiskwapiwinihk āsōnē.Ātiht masinahikana nawac piko kinwēsk ēkwa mīna pakitinikātēw nawac ayiwak perspective pīhci kotaka, piko ta-ayamihtāyin ātiht ēkwa ta-kīsēyihtamin kīko ta-āpacihtayin.

Kiskinotahmāhēkan/Peyakohtāwina:

  1. Kiskisohkemo akwayhikan, masinaha “Pīhci Kānata, nipiy ayā…” kiskinohamākanak ayāwak nisto cipahikanis ta-mēkiskwaw naskomowina.Masinaha wiyawāw ohci naskomowina tahkoc kiskisokemo akwayhikan (3 cipahikanis).

    • a. Ta-ki-naskomowak ētikwē kanācinākwan, kahkiyaw awiyak ayāw, mosci-mēkiwin, minihkwe tap ohci, mistahi astēw.

  2. Mētawē “Water Policy in Canada” PowerPoint presentation (wāpahta link capasīs) Ayamihta ta-kisīwēyin mīna ahpo kiskinohamākanak ta-ayamihtawak “Rural water quality offers perspective” masinahikan (link ōta capasīs) ēkosi isi ta-māci nisitohtamwak namōya kīsihēwin mihcēt nipiy miyo tōtamowin kamikwa akāmi Kānata, āsōnē First Nations ōcēnāsa “Clean Living-First Nations and Water” mīna kotak masinahikan ka-pakitina miyo perspective ohci nipiy quality ōhi First Nations ōcēnāsa akāmi Kānata,maka nawac kinwēsīs,tāspwāw ka-ki-ayamihtan ta-āpacihtayin pēyakwān reference kici powerpoint presentation (15 cipahikanis).

  3. M āmiskōta First Nations nipiy mēmohci ē-āpacihtayin “Aboriginal Communities” PowerPoint presentation ēkwa mīna “Advanced Aboriginal Water Treatment Team” masinahikana (20 cipahikanis).

    • a. Māmiskōta ōhi tahto mēmohci:

      • i. itahto nipiy ohci sources

      • ii. itahto nipiy osowin sihkimakewin

      • iii. okimānāhk pāhkaci-isi First Nations nipiy

  4. Māmawi kiskinohamākanak asici, wāpahtamak ōhi Onihcikiskwapiwinihk ēkwa Kashechwan, ON ohci āpacihta ōma PowerPoint presentation isiyihkātew “A Tale of Two Communities” (15 cipahikanis).

    • a. “The Saddle Lake Story” “Watered Down Excuse, itwēw awa pēyak Scientist, āhkwakihtēwin namōya ta-patāpahtamin nōhtē payiwin miyo nipiy minihkwewin ōhi First Nations ōcēnāsa ohci” ēkwa “Biological water treatement effective in Saddle Lake” ōhi nisto masinahikana anima na spasinahikew ācimowin Onihcikiskwapiwinihk ō- minihkwewinwaw nipiy ohci osowin nipiy wehtamwawak i sko nīkānēyihtākwan minihkwewin nipiy.Links miskikātēwa c apasīs ōta.

  5. Kiskinohamākanak ta-pōnihtawāk nipiy kanaweyihtāmasowina “Kānata cī itōtam ēkwayikohk ta-mēkit kahkiyaw ayisiyinawak kici kanāci itamahcīhowin minihkwewin nipiy?Kīkway ta-ke-isihcikātēw ta-ayā miyo nipiy ōta Kānata?”

  6. Piko kiskinohamākanak ta-mēkitwaw wiyawāw ohci kakwēcihkēmowina kici pīhtokākan pīkiskwēwin ōma kakwēcihkēmowina 8.

Oyakihcikewina: Namōya kīkway kihci-oyakihcikewin ōma kiskinwahamākewin kici.Nipiy kanaweyihtamātowina kika ayā mōsāhkinikēwin awawi kiskinwahamākewin 9 ēkwa wāpahta ciki kīsisihtawin ēkwa mīna nahēyihtamowin.

Ohtācihowin: Nisto ōhi PowerPoint presentations ke-miskikātēwa ta-pimitisahamin ōhi links: Water Policy in Canada, Aboriginal Communities and A Tale of Two Communities.  Pimitisahamin ōhi resources ēkwa mēkiwin ka-miskine ōta capasīs: Advaced Aboriginal Water Treatment Team Handout

Āniski Isīhcikēwin: Kispin ke-kaskihtan, otina nipīs sākahikanisis ohci ahpo wihpikahikana ēkwa mīna kasketew kaskitēw wāsaskotēnikan (science pāhpiskihc ohci), ta-wapahtaman nipiy mahti ē-wāsaskotēk, kispin tapwe wāsaskotēw ēkosi ē-ayastēwa biological contaminants.

Miyo Minihkwewin Nipiy Foundation ayāwak kotaka kiskinwahamākēwina pimipayihtāwin ka-kiskinwahamākan asici ōma kiskinwahamākēwin.Pahkikawin Nipiy Pimipayihtāwin wā-wapahtamwak maskihkiya contaminants ka-miskikātēk ōma nipiyi; ōma pimipayihtāwin āpatan science kiskinahamātowikamik kici.Pimiciwam Nipiy Pimipayihtāwin kanawapahtam itāpacihtawin nipiy ēkwa taniti pē-ohcipayin; ōma pimipayihtāwin āpatan Social studies ēkwa math collaboration. Ahcahkowin Nipy Pimipayihtāwin itapiwin First Nations kīhkātēyihtākwan ohci nipiy piskihteyihtam, ēkwa mīna ē-ta-patan Nēhiyaw studies ahpo Social studies nipiy miyo-nipiy pimipayi kanawapahtam iyinito itamahcihowin piskihteyihtam wasakam nipiy minihkwewin Kānata ēkwa papāmi askiy ēkwa atoskewin itamahcihowin, science ēkwa Social studies collaboration.Ta-pakitinikāsow ayiwāk ācimostakewin ōho ohci ēkwa mīna kotaka kiskonhamākēwin isīhcikēwina. Kiyokē ōta Miyo Minihkwewin Nipiy Foundation www.safewater.org

Sources ēkwa Related Links:

Boil Water Advisory- A SDWF masinahikan

Cost-Benefit Analysis: Treat the Illness or Treat the Water? A SDWF masinahikan

Biological water treatment effective in Saddle Lake- Ohci Rachel de Waal.

Clean Living-First Nations and Water –ohci Bronwen Parson, June 2003 Canadian Consultin Engineer.

Rural Water quality offers perspective-ohci Dr. Hans Peterson, Safe Drinking Water Foundation, July 21, 2005, Saskatoon Star Phoenix

The Saddle Lake Story- SDWF

Operation Water Spirit Lesson Plans- A SDWF kiskinwahamākēwin

Template for Change- A SDWF program: in particular, wapahta ācimowin ohci Colin Fricker

What is an aquifer? – A SDWF Operation Water Flow kiskinwahamākēwin

Kahkiyaw report ohci Sierra Legal Defence Fund kici nipiy report cards


handout

Kīsināc, okimāwiwin pamihtāwinak namōya nōhtē wāpahtamwak mawinēhikēwin miyo manācihtawin nipiy kici,piko ōcēnāsa ta-āpacihtatwaw sub-standard nipiy,ēkwa ātiht namōya kiskeyihtamwak ēkwayikohk nayihtāwan ēkwa ātiht astāwak osowin nipiy ācimowin anima mīna kinwēsk askiy kici.Pēyak isi ōcēnās,Yellow Quill First Nation,osowin nipiy astāwak 9 askīwin kici.Ēkwa,ta-kī-kistēyihtākwan nipiy ōma ōte Yellow Quill asiwatan ayiwak 10,000 particles per milliliter,ēkosi namōya ahpo chlorine sōhkēpayin (tānitē particle akihcikēwin kihci kistēyihtākwan,levels ta-ke-astēk āstamēhk 100 particles per milliliter.

Yellow Quill ayā ōcēnās tānitē ōma Integrated Biological ēkwa Reverse Osmosis Treatment System ka-ke-osīhtātwāw.SDWF āhkamēyihtamwak atoskēmakan asici Yellow Quill awasimē ta-miyonākohta tōtamowina ēkwa mīna Yellow Quill ayāwēwak okimāwēyihtākosiwak pimipayihtawin ta-pakitina ōcēnās kici kīhkātēyihtākwan minihkwewin nipiy.Ōma Biological tōtamowina namōya āpacihtawak maskihkiya ēkwa Reverse Osmosis pahki nitawēyihtākwan āstami antiscalant kiyikaw,tāsipwāw mahki itakisowin-māwacihcikana,āskaw kayāhtē osīhtawak miyo kīhkātēyihtākwan nipiy.Ēkwa mīna,kisik biological sīkopwātinamowin āstamiyikohk,nipiy māwacihcikan ohci mitātaht ohci kihci-mitātahtomitanaw litres pēyak kīsikāw mōyēyihtamwak ōta nipiyih kamik.Ayisiyiniwak ēkwa kotaka ōcēnāsa ohci pē-itohtēwak Yellow Quill ta-sākaskinahtātwaw asiwacikana asici miyo minihkwewin nipiy.

Ōma “Yellow Quill tōtamowina” anohc implemented Pasqua ēkwa George Gordon First Nations,nisi astēwa Kisiskāciwan,ēkwa SDWF atoskēmatam asici ōhi ōcēnāsa awasimē ta-miyonākohta tanisi isi nipiy itōtākwan.Pēyak kēhcināc ta-miskikātēk tōtamowin yahki itakisowin-māwacihcikana ēkwa sōhkēpayiwin.Ōma itōcikan,SDWF nakayāhēwak Nipiy Kanawēyihcikēwak ōhi ōcēnāsa ohci,ēkosi ayawak kiskēyihtamowina ta-pimipayihtatwaw nipiy miyo manācihtawin.Asici ōhi Aboriginal ōcēnāsa,SDWF itēyihtam Paskowi-Pīsim

2005 ta-osīhtatwaw Aboriginal Advanced Water Treatement Team,asici ōki asayētiwak māmawohkamātowak kistēyihtākosiwak kiskinowahamākanak nipiy pimipayihtawin asici kwayask nisitohtāmakewin tanisi isi nipiy ta-manācihtatwaw.Kispin ke-wīcihiwan ōma AAWTT,piko iskonikan ohci political nīkānastamākēwin nātamākēwin ōhi Nipiy Kanawēyihcikēwak ēkwa ta-sīhkihkēmotwew ohic wiyawāw tāpitaw ōma kiskinohamākewin ēkwa osihcikewin ohci.Ōhi niso iskonikana ka-sōhkēpita ōma mīna yahkohtēwin ayā Gordon First Nation, Kisikāciwan ēkwa Saddle Lake Cree Nation, Alberta.

AAWTT māmawohkamātowak okimāwēyihtākosiwak pimipayihtawin asici SDWF ōma chemistry ēkwa biology nipiy miyo tōtamowin tanisi isi ta-kiskēyihtahkwaw māyipayiniki ta-osihtatwaw ēkwa mīna itēyihtamwak nipiy miyo tōtamowin mawinēhtawin ēkwa mīna sīhkimawak ta-pīkiskwētewak kotak Nipiy Kanawēyihcikēwak kici.Kisik AAWTT māmawohkamātowak osihtawak iyinīsiwin tāpiskōc ē-akāwātama ta-wici mēkiya kotaka Nipiy Kanawēyihcikēwak ōta Kānata ohci ēkwa mīna misiwē askiy.George Gordon First Nation, Kisiskāciwan ayā isi superheading atoskēwin tēhki mostaskamikohk nipiy, ēkwa Saddle Lake Cree Nation, Alberta wiyawāw wāpahtamwak nipiy ō-mostaskamikl biological treatment, asici tāh-tēpi atoskēwina ta-ayawak tanisi isi ta-manācihtatwaw okitimāki nipiy nīsi itastēwina.

Kitā ayānaw nēhiyaw ōcēnāsa ēkwa Nipiy Kanawēyihcikēwak ēkwa mīna itohtēmakan ayiwāk atoskēwak ta-miyo osihtaw minihkwewin nipiy.Kīsināc,wīcihitowin ohci Federal okimānāhk namōya mōskī wipayiw kici ta-wapahtahkwaw ōhi mawinēhikēwina.Indian and Northern Affaris (INAC) ayāwak Ottawa piko itewihk wehcihōpayiwina,kisik INAC, asici Health Canada pimohtatāw nipiy kocihtawin (āta nihtā kiskēyihtamoh) mahti nipiy miyo manācihtawin āpatan ahpo namōya.Ayāwak pamihtāwin mahti ōma miyo manācihtawin nipiy ē-apāta ahpo namōya mīna ayāwak pamihtāwin tahto ke-piskihtahastāhk ka-nakayāhēwak nēhiyaw ōcēnāsa nipiy miyo manācihtawin (kiyām ōma nipiy miyo tōtamowin ta-ke-osihtaw miyo minihkwewin nipiy namōya apācihtawak).

Masinahikanēkin, miyonākwan; kocīhtawin, pahki ohci tāpitawi patāpahtamwak nēhiyaw nipiy miyo manācihtawina ta-osihtatwaw miyo minihkwewin nipiy.Kispin Health Canada nahīyikohk itōtamwak kocihtawin niyanān itēyihtama 90% ohci nēhiyaw nipiy miyo tōtamowin kamikwa patāpahtamwak ta-nakiska ahpo ōma mitoni stringent Canadian Drinking Water Quality Guidelines (Safe Drinking Water Foundation ēkwa Association of Professional Engineers ayā Ontario ohci weci-nisitohtamwak).

AAWTT ayā piko itewihk tēhci ampowering ōcēnāsa wēhtēyihtamwak asici mawinēhikēwin nipiy mēmohci ayā sustainable tōtamowin.Kotak mīna ohci collaboration tastawic AAWTT iskonikana ē-nōhtē itōtahkwaw masinahikewin awasimē nipiy miyo tōtamowin itēyihtākan namōya itakihtēw ayiwāk ōma conventional nipiy miyo tōtamowin itēyihtākan.Kispin ohtisiwin motive ta-otinahkwaw ohci ōma osīhcikewin(ahkwētawēsk ohci masinahikana asici 15 % sīhcikēwin ohci biological filtration piwisikana awina nākatohkātam ta-osihtat miyo minihkwewin nipiy asici apisci māyinikēwin (biological tōtamowin namōya nitawēyihtam maskihkiya ēkwa mīna ayā itakisowin-sōhkēpayin ēkwa mīna sustainable). Ōhi tōtamowina tāpwē piko itewihk ohci ōma sustainability(māwaci apisci āpacihtawin maskihkiya,manācihtawin nipiy) robustness(ta-āpatan ahpo kispin adverse conditions)pimipayihtāwin otōtēmiwēwin,ēkwa itakihtēk sōhkēpayiwin,mēkwāc mīna osihtawak nipiy ē-miyōsiniyik Canadian Guidelines kici, ēkwa mīna U.S. ēkwa European inflation tahto level)ēsa piko āsay ahpo ta-itōtah ōma ēkwa ta-osihtayin advanced tōtamowin itēyihtākan ēkwa ohcipayin nīkānēyihtākwan minihkwewin nipiy itakihtēk namōya ayiwak ōma mēkwāc ka-osihtatwaw “engineered conventional itēyihtākana” ōhi mīna ka-patāpahta ta-osihtatwaw miyo minihkwewin nipiy.

Tāpwē, miyo-wīcēhtowin ōhi osihcikewina ayā pēyak misi European onihkwewin nipiy regulations. Isi summarize, Aboriginal Advanced Water Treatment Team (AAWTT) ōki wīcihiwēwak kici ōma advancement nipiy miyo tōtamowin nēhiyaw ōcēnāsa ōta Kānata.Ōki māmawohkamātowak ta-wīcihitowak ta- ayīhcihēwin nipiy miyo tōtamowin nayēhtāwipayina mēkwāc āpacihtawak advanced nipiy miyo tōtamowina.

Ōki māmawohkamātowak miyo wīcēhawak ohci pēyak mostaskamikohk nipiy laboratory ka-itastēk Gordon’s First Nations, Kisiskāciwan (ta-kīseyihtatwaw) ēkwa pēyak mostaskamik nipiy laboratory (tipahikātēw asici okinānēhk sōniyāw) itastēw Saddle Lake Cree Nations,Alberta.

Ōhi nīso itastēwina, research ēkwa development ohci advanced nipiy miyo tōtamowin tahto kīsikāw itotamwak (mēkwāc namōya kikwaw wīcihawak sōniyāwa).

Nīsi laboratories ayā integrated asici tāh-tēpi pimipayihtāwin ohci advanced nipiy miyotōtamowin.Tahto kamikwa mīna ta-ke-nōkwan misi masinipayiwin tanite ati-miyw-āyawin mēkwāc masinahikatew mīna miyowatamowinasici kotaka participants